Het Meeste komt Vaker Voor
Prof.Dr. J.K. De Vree, hoogleraar in de Leer der Internationale Betrekkingen en verbonden aan de Utrechtse Faculteit der Rechtsgeleerdheid, bouwt al meer dan dertig jaar aan zijn alomvattende theorie van menselijk gedrag. Centraal daarin staat de wiskunde.
Op 29 september 1994 verschijnt, onder de kop `Een theorie van alles’, in het NRC-Handelsblad een paginagroot artikel over het werk van Prof.Dr. J.K. De Vree (1938). Zijn theorie bedoelt een verklaring te geven voor het menselijke handelen in al zijn facetten, op alle maatschappelijke niveaus en in alle denkbare situaties. Ambitieus, maar met minder neemt hij geen genoegen: “Er is geen keus, alles hangt met alles samen. Wil je überhaupt iets aan een theorie hebben, dan moet ze van jongs af aan alle aspecten van het menselijk bestaan omvatten”. Internationale betrekkingen of plaatselijke politiek, vreedzame samenwerking of oorlog: het zit er allemaal in verwerkt. “Met gewone taal lukt dat niet. Gedrag wordt geregeerd door nuttigheden. Wat betekent dat precies? Als je dat gaat uitspitten, steeds nauwkeuriger probeert weer te geven, dan kom je vanzelf op een wiskundige vorm. In die taal kun je je namelijk veel krachtiger, veel helderder uitdrukken dan in gewoon Nederlands. Als twee individuen met elkaar interacteren, dan kun je dat weergeven via een matrix. In natuurlijke taal kom je met zoiets niet uit de voeten. Eenvoudig is zo’n formele aanpak niet. De wiskunde laat je in de praktijk geen ander alternatief dan door te gaan tot het bittere einde.”
Op het moment werkt De Vree aan een artikel waaruit blijkt dat het hele begrip `rationaliteit’ in zijn theorie geen betekenis heeft. “Je kunt er gewoon buiten.”